06
Crambe maritima
zeekool
Deze zoutminnende wilde koolsoort komt sinds 1925 voor in Nederland en werd voor het eerst waargenomen in Zeeland. De migratie van de zeekool richting Nederland werd mede mogelijk gemaakt door menselijke ingrepen aan de kust in de vorm van basaltblokken, die net als de landschappen die relateren aan de herkomst van de zeekool, warmte voor langere tijd kunnen vasthouden en zo een ideale omgeving vormen voor deze ingeburgerde plant.
Onze eerste ontmoeting met de plant ontvouwt zich in een onbekend en raadselachtig fenomeen en vond plaats met hoge snelheid over de Afsluitdijk vanuit de auto. De geometrisch geordende basaltblokken verdwijnen onder een witte zweem van bloemen wolken. Onderweg naar Terschelling voor een week veldonderzoek naar planten op het eiland kregen we op het eiland de gepaste introductie met de zeekool door eilander en ecoloog Piet Zumkehr. Tijdens een fietstocht langs de waddenkust maakte Piet een stop op het fietspad van de basaltdijk. Tussen de blokken basalt groeien leerachtige grijs-groene koolbladeren met in het midden een soort dunne broccoli spruiten. Door de laatste dijkverzwaring heeft de zeekool zich sinds een jaar of acht geleden ook op het eiland kunnen vestigen.
De oorsprong van de zeekool ligt rondom de Middellandse Zee. Al 5000 jaar wordt zeekool verzameld langs de kust als bron van voedsel. De naam Crambe komt van het Grieks krambe en betekent snijden. Het was een veel gegeten groente die voorzag in de dagelijkse levensbehoefte. De zeekool is in zeker zin de bakermat en daarmee de moeder van alle koolsoorten. Kolen zoals boerenkool, bloemkool, spitskool, spruitjes, broccoli, rode kool of palmkool zijn gecultiveerde soorten voortgekomen uit de Driehoek van U; een theorie gebaseerd op raapzaad, wilde kool en zwarte mosterd als de ancestrale driehoek waaruit honderden groentesoorten zijn voortgekomen. Door eeuwenlange natuurlijke kruising en menselijke veredeling zijn deze groentesoorten ontstaan. Koolsoorten hebben tevens een verwantschap met de zeekool en hiermee behoren al deze soorten tot een en dezelfde familie. Hedendaagse koolsoorten hebben een oorsprong langs de zilte kust.