11
Heracleum sphondylium
gewone berenklauw
De gewone berenklauw behoort tot de schermbloemigen; een verzamelnaam voor een groep planten die een bloeiwijze hebben in de vorm van grote platte schermen met talloze kleine bloemen. Het is een omstreden familie door de geneeskrachtige, eetbare, toxische en hallucinerende kwaliteiten. Het meest bekend is de fototoxische reactie die kan optreden bij onder andere berenklauw en brandpastinaak. Het zorgt voor vervelende brandwonden aan de huid. Wanneer je berenklauw met een beetje beleid behandelt, is het een geweldige smakelijke plant.
De gewone berenklauw heeft een uiteenlopend smakenpalet. De wortels, bloemknoppen, jonge stengels, scheuten en de zaden hebben elk hun eigen karakteristieke en uitgesproken smaak. Het is een plant die veel voorkomt en als je de juiste omgang voor het oogsten hebt gevonden, veroorzaakt het een ongetemde experimenteerdrift. Met wat speurwerk kun je veel oude verhalen, gebruiken en recepten vinden over hoe de gewone berenklauw in verschillende culturen, in bijvoorbeeld Oost-Europa, Azië en door de Romeinen, werd gebruikt.
Zo werden de zaden van de plant al door de Romeinen als infusie gebruikt in hun wijn. Naast de aromatische, bijna koriander achtige smaak, zouden de zaden ook een lustopwekkend effect hebben. De drank was een soort afrodisiaca. In de Baltische landen worden de zaden tijdens het bierbrouwen gebruikt. Van de zaden en wat citroenschil heeft de Onkruidenier een lustopwekkende berenklauw elixer gemaakt. De zaden kunnen ook vermalen worden tot poeder die je vervolgens als een complementaire smaak toe kunt voegen aan amandelspijs.
De jonge scheuten, bladeren, stengels en bloemknoppen zijn heerlijk gebakken of gesmoord. Deze delen van de planten laten zich eenvoudig met water en zout fermenteren. Laat 2 of 3 dagen een pan met bladeren / stengels overgoten met gekookt water en wat zout afgedekt staan met een doek er over heen. Er ontstaat dan een melkzuurfermentatie. De gefermenteerde berenklauw wordt in Oost Europa gebruikt bij het bereiden van borscht soep. Het geeft de soep een aangename fris zure tinteling, perfect voor warme zomerdagen.
De gewone berenklauw behoort tot onze inheemse flora en je treft de plant vaak aan in de rafelranden van ons landschap en in de stad. De twee meest voorkomende soorten berenklauw die in Nederland groeien zijn de gewone berenklauw en de reuzenberenklauw. De reuzenberenklauw herken je doordat de plant vele malen groter is dan de gewone berenklauw. De plant heeft enorme grote en scherp geklauwde bladeren en de bloemstengels kunnen tussen de 2 en 3 meter hoog worden. Beide soorten kunnen brandwonden veroorzaken. Ga je aa de slag met deze plant? Bescherm jezelf door bijvoorbeeld goeie handschoenen te dragen.