02
Typha latifolia

Een verkenning in het veenweidelandschap van Waterland met ecoloog Ed Buis leidde tot een langdurige fascinatie voor de lisdodde. De verwondering begon tijdens een gesprek over de tegenstrijdigheden die we aantroffen in het landschap van Waterland in relatie tot het kunstmatige lage waterpeil in de polder.  Wanneer het grondwaterpeil laag wordt gehouden heeft dit voordelen voor de graslanden en de veeteelt. Echter zorgt een lager grondwaterpeil voor de snellere afbraak van het veenpakket, met gevolg een bodemdaling en CO2 uitstoot. De lokale bewoners vertellen dikwijls dat ze leven op dik water,  doelend op het zachte en zwarte waterige veenpakket waarop ze wonen. Een landschap dat door haar huidige gebruik te maken heeft met een beperkte houdbaarheid. Hoe lang kan dit agrarische landschap zich nog staande houden? 
Wanneer het waterpeil hoger wordt gehouden verandert de samenstelling en gebruik van de graslanden. Water en planten die daar van houden, zoals de lisdodde, zijn kansrijke definiërende bouwstenen voor de toekomst van dit landschap, aldus Ed Buijs.

De Lisdodde is een waterplant die je veel ziet in sloten en waterkanten in Waterland. Tijdens onze verkenningen met Ed Buijs leerden we de ongekende toepassingen van de lisdodde ontdekken. Door de enorme groeikracht genereert het snel veel biomassa. De lange en dikke stengels voelen sponsachtig, ze zitten namelijk vol met luchtkamers, en lijken daarmee een soort natuurlijk isolatiemateriaal te zijn met mogelijkheden voor de bouwsector.
Water- en voedselrijke landschappen zijn het thuisgebied van de lisdodde. Grote lisdodde staat in of langs zonnig, voedselrijk, langzaam stromend, stikstofrijk en kalkhoudend water boven een bodem die uit allerlei grondsoorten kan bestaan. Met andere planten zoals riet zorgt lisdodde hier voor het verlanding proces waar water langzaam steed meer land wordt.  

Gedurende het voorjaar en de zomer groeien er grote bruine sigaren aan de stengels van de lisdodde. De bladeren zijn plat, glad en grijsgroen van kleur en de stengels is ovaal rond. Wanneer je de stengel doorsnijdt zie een ringvormige bijna mozaïek structuur, dit zijn allemaal luchtkamers in de stengel van de plant.

Lisdodde op de BBQ

De jonge stengels in het voorjaar blijven voor de Onkruidenier een favoriet. Wanneer ze uit het water langs de slootkant groeien lijken ze wel een beetje op een mooie dikke prei. De stengel kun je heel goed in zijn geheel bereiden door de stengels te roosteren op de BBQ, oven of grillplaat. Je kunt ze licht roosteren en met goede olie eten of je laat ze helemaal zwart worden in het vuur, waarna je ze vervolgens kunt afpellen als een gepofte ui. De smaak is dan licht, fris en een beetje asperge achtig. Ook kun je de stengels in dunne ringen snijden. Dan kun je ze rauw eten, of even pekelen of in zoet/zuur inleggen. De ringen hebben een wonderlijk mooi patroon en smaken fris, licht en komkommerachtig. 

* Wanneer je besluit om de lisdodde te gaan oogsten is het altijd goed oppassen met vervuiling in het water en de bodem. Om te testen proef altijd eerst een klein stukje. Smaakt deze metalig en gaat je tong prikkelen.
Niet eten!